BSG 2020-nji ýylyň 11-nji martynda COVID-19-ny resmi taýdan "pandemiýa" diýip yglan edeninden bäri, dünýädäki ýurtlar dezinfeksiýany epidemiýanyň ýaýramagynyň öňüni almak üçin ilkinji goranyş ugry hökmünde kabul etdiler. Has köp ylmy gözleg edaralary ultramelewşe (UV) lampa şöhlelenme dezinfeksiýa bilen gyzyklandylar: bu dezinfeksiýa tehnologiýasy minimal el bilen işlemegi talap edýär, bakteriýa garşylygy ýokarlandyrmaýar we ýok adamlar uzakdan amala aşyrylyp bilner. Akyl gözegçiligi we ulanmak, köp dykyzlygy, uzak ýaşan wagty we kesel ýokaşma ähtimallygy ýokary bolan ýapyk köpçülik ýerleri üçin has amatlydyr. Epidemiýanyň öňüni almak, sterilizasiýa we dezinfeksiýa etmegiň esasy akymyna öwrüldi. Ultramelewşe sterilizasiýa we dezinfeksiýa lampalarynyň gelip çykyşy barada gürleşmek üçin "ultramelewşe" ýagtylygyň tapylmagy bilen haýal başlamaly.
Ultramelewşe şöhleleri gün şöhlesinde 750THz - 30PHz ýygylygy bilen ýeňil, wakuumda 400nm - 10nm tolkun uzynlygyna laýyk gelýär. Ultramelewşe şöhlesi görünýän ýagtylykdan has ýokary ýygylyga eýe we ýalaňaç göz bilen görüp bolmaýar. Köp wagt mundan ozal adamlar munuň bardygyny bilmeýärdiler.
Ritter （Annohan Wilgelm Ritter， (1776 ～ 1810）)
Iňlis fizigi Herşel 1800-nji ýylda 1801-nji ýylda açylan nemes fizigi we himigi annohan Wilgelm Ritter (1776-1810) fizika düşünjesine eýerip, 1800-nji ýylda göze görünmeýän ýylylyk şöhlelerini, infragyzyl şöhleleri tapandan soň. görünýän spektriň gyrmyzy ujundan daşarda görünmeýän ýagtylygyň bardygyny. Gün şöhlesiniň spektriniň gyrmyzy ujunyň daşyndaky bir bölümiň, kümüş bromidi öz içine alýan surat filmlerine duýgur bolup, ultramelewşe şöhläniň bardygyny ýüze çykardy. Şonuň üçin Ritter ultramelewşe şöhläniň atasy hökmünde hem bellidir.
Ultramelewşe şöhlelerini UVA (tolkun uzynlygy 400nm - 320nm, pes ýygylyk we uzyn tolkun), UVB (tolkun uzynlygy 320nm - 280nm, orta ýygylyk we orta tolkun), UVC (tolkun uzynlygy 280nm - 100nm, ýokary ýygylyk we gysga tolkun), EUV (bölünip bilner) 100nm-den 10nm, ultra ýokary ýygylyk) 4 görnüşli.
1877-nji ýylda Downs we Blunt ilkinji gezek gün radiasiýasynyň mediýa metbugatynda bakteriýalary öldürip biljekdigini habar berdiler, bu hem ultramelewşe sterilizasiýa we dezinfeksiýa gözlegine we ulanylmagyna gapy açdy. 1878-nji ýylda adamlar gün şöhlesindäki ultramelewşe şöhleleriň sterilizasiýa we dezinfeksiýa täsiriniň bardygyny anykladylar. 1901-nji we 1906-njy ýyllarda adamlar emeli ultramelewşe ýagtylyk çeşmesi bolan simap ýaýyny we ultramelewşe ýagtylygy has gowy geçirmek häsiýeti bolan kwars lampalaryny oýlap tapdylar.
1960-njy ýylda ultramelewşe sterilizasiýa we dezinfeksiýa mehanizmi ilkinji gezek tassyklandy. Bir tarapdan, mikroorganizmler ultramelewşe şöhlesi bilen şöhlelenende, biologiki öýjükdäki deoksiribonuklein kislotasy (DNK) ultramelewşe foton energiýasyny siňdirýär we siklobutil halkasy DNK molekulasynyň bir zynjyrynda iki sany ýanaşyk timin toparynyň arasynda ölçeg döredýär. (timin dimer). Dimer emele gelensoň, DNK-nyň goşa gelix gurluşy täsir edýär, RNK primerleriniň sintezi dimerde durar we DNK-nyň köpeltmek we transkripsiýa funksiýalary päsgelçilik döreder. Beýleki tarapdan, ultramelewşe şöhlelenmesinde erkin radikallar döredilip, fotosionizasiýa sebäp bolup, mikroorganizmleriň köpelmeginiň we köpelmeginiň öňüni alyp biler. Öýjükler 220nm we 260nm tolkun uzynlygyndaky ultramelewşe fotonlara has duýgur we bu iki zolakdaky foton energiýasyny netijeli siňdirip biler we şeýlelik bilen DNK köpelmeginiň öňüni alar. Tolkun uzynlygy 200nm ýa-da has gysga ultramelewşe şöhleleriniň köpüsi howada siňýär, şonuň üçin uzak aralyklara ýaýramak kyn. Şonuň üçin sterilizasiýa üçin esasy ultramelewşe şöhlelenme tolkun uzynlygy 200nm bilen 300nm aralygynda jemlenendir. Şeýle-de bolsa, 200nm-den pes siňdirilen ultramelewşe şöhleler howadaky kislorod molekulalaryny dargadar we ozon öndürer, bu sterilizasiýa we dezinfeksiýa hem rol oýnar.
Simap bugynyň tolgundyrylmagy arkaly ýagtylyk prosesi XIX asyryň başyndan bäri mälimdir: bug aýna turbanyň içine girýär we turbanyň iki ujundaky iki metal elektrodda naprýa .eniýe ulanylýar we şeýlelik bilen "ýagtylyk arkasy" ", bugy ýalpyldadýar. Şol döwürde aýnanyň ultramelewşe geçişi gaty pes bolansoň, emeli ultramelewşe ýagtylyk çeşmeleri amala aşyrylmady.
1904-nji ýylda Germaniýadaky Gerausly doktor Riçard Küç köpürjiksiz, ýokary arassa kwars aýnasyny ulanyp, ilkinji kwars ultramelewşe simap çyrasyny, asyl Hanau® Höhensonne döretdi. Şonuň üçin Küç ultramelewşe simap çyrasynyň oýlap tapyjysy we lukmançylyk yşyk bejergisinde adam şöhlelenmesi üçin emeli ýagtylyk çeşmelerini ulanmakda öňdebaryjy hasaplanýar.
Ilkinji kwars ultramelewşe simap çyrasy 1904-nji ýylda peýda bolansoň, adamlar onuň sterilizasiýa pudagynda ulanylyşyny öwrenip başladylar. 1907-nji ýylda kämilleşdirilen kwars ultramelewşe lampalary lukmançylyk bejergisiniň yşyk çeşmesi hökmünde giňden satyldy. 1910-njy ýylda, Fransiýanyň Marsel şäherinde ultramelewşe dezinfeksiýa ulgamy ilkinji gezek gündelik suw kuwwaty 200 m3 / d bolan şäher suw üpjünçiliginiň önümçilik tejribesinde ulanyldy. Takmynan 1920-nji ýylda adamlar howany dezinfeksiýa etmekde ultramelewşe öwrenip başladylar. 1936-njy ýylda adamlar hassahananyň operasiýa otaglarynda ultramelewşe sterilizasiýa tehnologiýasyny ulanyp başladylar. 1937-nji ýylda gyzylja ýaýramagyna gözegçilik etmek üçin ilkinji gezek ultramelewşe sterilizasiýa ulgamlary ulanyldy.
1960-njy ýyllaryň ortalarynda adamlar şäher lagymlaryny bejermekde ultramelewşe dezinfeksiýa tehnologiýasyny ulanyp başladylar. 1965-nji ýyldan 1969-njy ýyla çenli Kanadadaky Ontario suw baýlyklary komissiýasy ultramelewşe dezinfeksiýa tehnologiýasynyň şäher lagymlaryny bejermekde ulanylyşy we suw desgalarynyň kabul edilmegine edýän täsiri barada gözleg we baha berdi. 1975-nji ýylda Norwegiýa ultramelewşe dezinfeksiýa girizdi, hlor dezinfeksiýasyny goşmaça önümler bilen çalyşdy. Ultramelewşe dezinfeksiýanyň şäher kanalizasiýa bejergisinde ulanylmagy boýunça köp sanly irki gözlegler geçirildi.
Bu esasanam şol döwürdäki alymlaryň giňden ulanylýan hlor dezinfeksiýa prosesinde galyndy hloryň kabul ediji suw howasyndaky balyklara we beýleki organizmlere zäherlidigine düşündiler. , we hlor dezinfeksiýa ýaly himiki dezinfeksiýa usullarynyň trihalometanlar (THMs) ýaly önümleri kanserogen we genetiki aberasiýa öndürip biljekdigi ýüze çykaryldy we tassyklandy. Bu tapyndylar adamlary has gowy dezinfeksiýa usulyny gözlemäge iterdi. 1982-nji ýylda Kanadanyň bir kompaniýasy dünýäde ilkinji açyk kanal ultramelewşe dezinfeksiýa ulgamyny oýlap tapdy.
1998-nji ýylda Bolton ultramelewşe şöhläniň protozoýany ýok etmekdäki täsirini subut etdi, şeýlelik bilen ultramelewşe dezinfeksiýa tehnologiýasynyň käbir iri şäher suw üpjünçilik bejergisinde ulanylmagyny öňe sürdi. Mysal üçin, 1998-nji we 1999-njy ýyllar aralygynda Finlýandiýanyň Helsinki şäherindäki Wanhakaupunki we Pitkäkoski suw üpjünçilik zawodlary degişlilikde täzelendi we ultramelewşe dezinfeksiýa ulgamlary goşuldy, umumy bejeriş ukyby takmynan 12,000 m3 / sag; Kanadanyň Edmonton şäherindäki EL Smit suw üpjünçilik zawody 2002-nji ýylda gündelik bejeriş ukyby 15 000 m3 / sag bolan ultramelewşe dezinfeksiýa desgalaryny hem oturtdy.
2023-nji ýylyň 25-nji iýulynda Hytaý milli "GB 19258-2003 belgili ultramelewşe germisid lampasynyň standart belgisi" yglan etdi. Iňlis diliniň standart ady: Ultramelewşe germisid çyrasy. 2012-nji ýylyň 5-nji noýabrynda Hytaý "GB / T 28795-2012 belgili sowuk katod ultramelewşe germisid lampalar" milli standartyny yglan etdi. Iňlis diliniň standart ady: Sowuk katod ultramelewşe germisid lampalary. 2022-nji ýylyň 29-njy dekabrynda Hytaý "Umumy yşyklandyryş üçin gaz çykaryjy lampalar üçin energiýa netijeliliginiň çäklendirilen bahalary we energiýa netijeliligi derejesi: GB 17896-2022" milli standart, Iňlis standart ady: Energiýa netijeliliginiň we energiýanyň iň pes rugsat berilýän bahalary Umumy yşyklandyryş üçin gaz çykaryjy lampalar üçin balastlaryň netijelilik derejeleri 2024-nji ýylyň 1-nji ýanwarynda amala aşyrylar.
Häzirki wagtda ultramelewşe sterilizasiýa tehnologiýasy ygtybarly, ygtybarly, täsirli we ekologiýa taýdan arassa dezinfeksiýa tehnologiýasyna öwrüldi. Ultramelewşe sterilizasiýa tehnologiýasy ýuwaş-ýuwaşdan adaty himiki dezinfeksiýa usullarynyň ornuny tutýar we esasy gury dezinfeksiýa tehnologiýasyna öwrülýär. Galyndy gazy arassalamak, suwy arassalamak, ýerüsti sterilizasiýa, howany sterilizasiýa etmek we ş.m. ýaly içerde we daşary ýurtlarda dürli ugurlarda giňden ulanyldy.
Iş wagty: Dekabr-08-2023